Rijongeschikt verklaard door artikel 42 Wegverkeerswet? een handleiding

Wat zegt artikel 42 Wegverkeerswet precies?

Artikel 42 laat de rechter een verval van het recht tot sturen uitspreken wanneer u, naar aanleiding van een veroordeling of opschorting in een verkeerszaak of een ongeval door eigen toedoen, lichamelijk of geestelijk ongeschikt wordt bevonden om een motorvoertuig te besturen. De maatregel geldt zolang de ongeschiktheid niet weerlegd is met bewijs van herwonnen geschiktheid. Dit is geen straf, maar een beveiligingsmaatregel gericht op verkeersveiligheid. (Wegcode)

Belangrijk onderscheid: beveiligingsmaatregel vs. klassiek rijverbod

Een klassiek rijverbod heeft een vaste duur en is een straf. Rijongeschiktheid (art. 42) is voor onbepaalde duur en eindigt pas na positief bewijs van rijgeschiktheid dat aan de rechter wordt voorgelegd.

Wanneer gaat de maatregel in?

Het verval wegens ongeschiktheid gaat in bij de uitspraak van de politierechtbank. Bij verstek start het vanaf de betekening door de gerechtsdeurwaarder. Dit verschilt van het klassieke rijverbod dat vaak pas ingaat na betekening. Timing is cruciaal voor uw mobiliteit en verzekering.

Typische oorzaken van rijongeschiktheid

• Alcohol- of drugsproblematiek met medische/forensische aanwijzingen.

• Neurologische of psychiatrische aandoeningen die rijveiligheid beïnvloeden.

• Visus- en motorische beperkingen of medicatie met impact op waakzaamheid.

  
  
  
  

Wie beoordeelt uw rijgeschiktheid?

De rechter oordeelt op basis van juridische grondslagen. Medisch-psychologisch wordt vaak een deskundig onderzoek gevraagd. Voor medische rijgeschiktheid bestaan procedures en centra (o.a. CARA/VIAS voor specifieke medische evaluaties).

Gevolgen van artikel 42 voor uw dagelijks leven

• Onmiddellijk verlies van het recht om te sturen, met strafrechtelijk risico bij rijden tijdens verval.

• Verzekeringsimpact: mogelijke weigering dekking bij schade tijdens verval.

• Professionele gevolgen: chauffeurs en zelfstandigen lopen inkomensrisico.

• Administratieve verplichtingen: inleveren rijbewijs conform rechterlijk bevel/betekening.

  
  

Strategie om uw rijbewijs terug te krijgen: stap-voor-stap plan

1. Analyseer het vonnis: reden van ongeschiktheid, vereiste voorwaarden, eventuele verwijzingen naar onderzoeken.

2. Start behandeling en monitoring: bij middelengebruik minimaal abstinentie aantonen via objectieve testen (bloed/urine, PEth, haaranalyse), en psychologische begeleiding. Bij medische oorzaken: behandelplan en specialistenverslagen.

3. Volg rijgeschiktheidsonderzoek: laat u beoordelen door een arts-deskundige; bij medische problematiek kan een CARA/VIAS-traject aangewezen zijn.

4. Bundel bewijsstukken: therapie-attesten, testresultaten, medicatiebeleid, rijattesten, werkattesten en referenties.

5. Dien een verzoek tot herziening in bij de politierechtbank die besliste, met een verzoekschrift herziening verval recht tot sturen en volledige medische bijlagen. Gebruik waar mogelijk het modelformulier van de rechtbanken. (Rechtbanken & Tribunaux)

6. Hoorzitting en pleidooi: leg concrete, recente en verifieerbare bewijsvoering voor; vraag opheffing of voorwaarden (bv. periodieke opvolging).

7. Na herstel: respecteer eventuele controlevoorwaarden en lever periodieke attesten tijdig in.

   
   

Welke bewijzen wegen het zwaarst?

• Seriële negatieve testen over meerdere maanden.

• Haaranalyse op lange termijn bij middelenproblematiek.

• Specialistenverklaringen met expliciete conclusie “rijgeschikt” volgens medische normen.

• Consistent therapie- en opvolgtraject in het medisch dossier.Rechtspraak bevestigt dat objectieve, recente bewijsvoering doorslaggevend is bij het opheffen van art. 42-maatregelen. (cass.be)

  
  

Veelgestelde vragen over artikel 42

Is artikel 42 “levenslang”?

Nee. De maatregel duurt tot u bewijst dat u weer geschikt bent. Daardoor kan de duur feitelijk lang zijn zonder actie, maar tijdig en degelijk dossierwerk maakt opheffing mogelijk. (Wegcode)

Kan ik tegen de beslissing in beroep gaan of herziening vragen?

Tegen het vonnis kan een rechtsmiddel openstaan. Daarnaast kan u herziening vragen zodra u objectieve nieuwe bewijzen van geschiktheid hebt. (Rechtbanken & Tribunaux)

Noteer dat dit in de praktijk wel zorgen dat de rijongeschiktheid eenvoudigweg uitgevoerd wordt en de periode verlengd met de duur van de beroepsprocedure.

Dit is dus vaak geen optie.

Gaat de maatregel altijd meteen in?

Ja, vanaf uitspraak. Bij verstek vanaf betekening. Dat is anders dan een klassiek rijverbod, dat vaak na betekening start.

Wat met een buitenlands rijbewijs in België?

Het recht tot sturen in België vervalt evenzeer. U mag in België niet rijden zolang de ongeschiktheid loopt, ongeacht het land van afgifte. Juridisch telt de bevoegdheid op Belgisch grondgebied. (Wegcode)

Welke rol spelen VIAS en CARA?

Zij leveren rijgeschiktheidsbeoordelingen en rapporten die vaak als ondersteuning dienen bij een herzieningsverzoek, zeker bij medische oorzaken.

Tactische tips om uw slaagkans te verhogen

• Begin meteen met behandeling en testen. Wacht niet tot de zittingsdatum.

• Plan seriële controles: bv. PEth elke 4–6 weken, urine wekelijks, haaranalyse op 3–6 maanden. Verwijs naar richtlijnen in uw medisch verslag. (tvgg.be)

• Documenteer consistent gedrag: therapeutische opvolgnota’s, werkattesten, mantelzorg, noodzaak mobiliteit.

• Zorg voor specialistische second opinion bij complexe pathologie.

• Werk met een duidelijk dossierregister: index, chronologie, samenvatting, conclusies.

• Laat uw advocaat het verzoekschrift structureren volgens lokale praktijk en voeg alle bijlagen genummerd toe. (Rechtbanken & Tribunaux)

  
  

Checklist: dossier voor herziening artikel 42

• Vonnis/betekening en processtukken.

• Arts-deskundigenverslag en behandelverslagen.

• Seriële toxicologie: urine, bloed, PEth, haar.

• Specialistenattesten met expliciete rijgeschiktheidsconclusie.

• Werkgever- of cliëntenverklaringen over mobiliteitsnoodzaak.

• Volledig ingevuld verzoekschrift herziening, met index en bijlagen. (Rechtbanken & Tribunaux)

Contacteer ons gerust indien u bijstand wenst bij het opmaken van het verzoekschrift en de bijstand ter zitting.